Włoszka z włoszczyzną w posagu
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
1494 | Narodziny Bony Sfrorzy |
1518 | Ślub Bony z Zygmuntem I |
1519 | Narodziny Katarzyny Medycejskiej |
1520 | Narodziny Zygmunta Augusta |
1523 | Narodziny Anny Jagiellonki |
1529 | Koronacja Zygmunta Augusta vivente rege |
1533 | Ślub Katarzyny z Henrykiem, księciem Orleanu |
1544 | Narodziny Franciszka (późniejszego króla Franciszka II) |
1547 | Henryk zostaje królem, Katarzyna królową fr. |
1548 | Śmierć Zygmunta I |
1550 | Narodziny Karola (późniejszego króla Karola IX) |
1551 | Narodziny Henryka (późniejszego króla pol. i fr.) |
1553 | Narodziny Małgorzaty (późniejszej królowej fr. i nawarskiej) |
1556 | Powrót Bony do Bari |
1557 | Śmierć Bony (otrucie) |
1559 | Śmierć króla Henryka, Katarzyna wdową, Franciszek II królem |
1560 | Śmierć Franciszka II, Karol IX królem, Katarzyna regentką |
1562 | Początek francuskich wojen religijnych |
1572 | Ślub Małgorzaty z Henrykiem Burbonem, noc św. Bartłomieja |
1573 | Henryk zostaje królem pol. |
1574 | Śmierć Karola IX, Henryk królem fr. |
1589 | Śmierć Katarzyny i Henryka |
Polskie nazwy warzyw włoskiego pochodzenia
Dzisiejsza polska nazwa | Najstarsze poświadczenie w jęz. polskim | Włoski źródłosłów | Uwagi |
---|---|---|---|
sałata | 1549 | salata | „Salata” to dawna forma włoskiego słowa „insalata”, co znaczy dosłownie: „posolona”, bo od dawna przyprawiało się sałatę solą, octem i oliwą. Zresztą od początku słowo to oznaczało zarówno samo warzywo, jak i potrawę z innych, ale podobnie przyprawionych, warzyw, czyli dzisiejszą sałatkę. |
fasola | 1568 (fazoły) | fagioli | Warzywo pochodzi z Ameryki, ale dawni Polacy raczej nie byli tego świadomi, bo nazywali je również „grochem” lub „bobem” „włoskim”, „niemieckim” bądź „tureckim”. |
karczoch | 1586 | carciofo | Ostatecznie z arabskiego „al-charszufa”. Niektóre języki europejskie przejęły to słowo razem z arabskim rodzajnikiem „al-” (np. ang. „artichoke”), inne bez. |
szparag | 1605 | sparago | W dzisiejszej włoszczyźnie przyjęła się forma „asparago”. |
seler | 2. poł. XVII w. | sellero | W dzisiejszej włoszczyźnie przyjęła się forma „sedano”. |
kalafior | 1680 (kaulifior) | cavolfiore | Dosłownie: „kapuściany (cavolo) kwiat (fiore)” |
brokuł | 1682 (brochul) | broccolo | |
kalarepa | 1682 (kaulerapa) | cavolo rapa | Dosłownie: „kapuściana (cavolo) rzepa (rapa)” |
skorzonera (wym.: „skor‑zonera”) | 1743 | scorzonera | Włoska nazwa wyparła rodzimy polski „wężymord”. |
pomidor | XIX w. | pomidori | Dosłownie: „złote jabłka” |