Z wizytą w Soplicowie: Dalej w grzyby!

Wojna grzybów

„Chodźcie, grzyby, na wojnę! Grzybków wojnę!”

Co mówił zajączek biegając po lasku? „Chodźcie, grzyby, na wojnę! Grzybków wojnę!” Odpowiedział koźlarz: „jam jeszcze kawaler, To ja nie pójdę na wojnę, grzybków wojnę.” Odrzekła mleczarka:* „jam wszak jeszcze panna, To ja nie pójdę na wojnę, grzybków wojnę.” Odpowiedział maślak, z grzybów najpodlejszy: „To ja nie pójdę na wojnę, grzybków wojnę.” Odrzekł zaś borowik, wszech grzybów pułkownik: „No to ja pójdę na wojnę, grzybków wojnę.” O je je jej, nie ma komu iść na wojnę! Wszystkie grzyby posiekam i gąski powywracam.

— piosenka ludowa cyt. w: Stanisław Windakiewicz: Prolegomena do „Pana Tadeusza”, Kraków: Gebethner i Wolff, 1918, s. 227–228, tłum. własne * Właściwie powinien być rydz, ale mleczarka (Lactarius volemus) to najbliżej spokrewniony jadalny grzyb o polskiej nazwie ludowej rodzaju żeńskiego. Ką kalbėjo zuikuželis po šilelį bėgiodamas? „Eikit grybai vainą! Grybužėlei vaina!” Atsiliepė raudonikis: „juk aš esmu dar jaunikis, Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.” […] Atsiliepė rudmėsukė: „juk aš esmu dar mergiukė, Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.” […] Atsiliepė kazlekas, višų grybų pašlemykas: „Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.” […] Atsiliepė baravykas, višų grybų pulkaunykas, „Tai aš eisiu vainą, grybužėlei vaina.” O ju ju jui, nėr kam eit į vainą! Visus grybus iškaposiu ir kelmučius išvartysiu. Tekst oryginalny: Ką kalbėjo zuikuželis po šilelį bėgiodamas? „Eikit grybai vainą! Grybužėlei vaina!” Atsiliepė raudonikis: „juk aš esmu dar jaunikis, Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.” […] Atsiliepė rudmėsukė: „juk aš esmu dar mergiukė, Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.” […] Atsiliepė kazlekas, višų grybų pašlemykas: „Tai aš neisiu vainą, grybužėlei vaina.” […] Atsiliepė baravykas, višų grybų pulkaunykas, „Tai aš eisiu vainą, grybužėlei vaina.” O ju ju jui, nėr kam eit į vainą! Visus grybus iškaposiu ir kelmučius išvartysiu.

Przepisy

• Nakwaska, rydze z rusztu
• Szyttler, zupa grzybowa (borowikowa)
• Szyttler, pierożki z grzybów (borowików)

Pogardzone w braku

A kto schyla się ku nim, gdy błąd swój obaczy, zagniewany, grzyb złamie, albo nogą kopnie; tak szpecąc trawę, czyni bardzo nieroztropnie.

Inne pospólstwo grzybów pogardzone w braku Dla szkodliwości albo niedobrego smaku […] Na zielonym obrusie łąk jako szeregi Naczyń stołowych sterczą: tu z krągłymi brzegi Surojadki srebrzyste, żółte i czerwone, Niby czareczki różnym winem napełnione; Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe; Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe […]

— Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie: Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem, Lwów-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1921, księga III, wersy 270–279

• 
  Surojadki srebrzyste (gołąbek żółciowy)
• 
  Surojadki... żółte (gołąbek jasnożółty)
• 
  Surojadki... czerwone (gołąbek ciemnopurpurowy}
• 
  Koźlak, jak przewrócone kubka dno wypukłe (koźlarz sosnowy)
• 
  Lejki, jako szampańskie kieliszki wysmukłe (lejkowiec dęty)

– Na grzyby, w aromatów pełen las! – Na grzyby! Przed wyjazdem sprawdźmy gaz, Weźmy czegoś parę kropel, A na drzwiach wywieśmy o tem, Że ruszyliśmy w sobotę, Bo powzięliśmy ochotę Na grzyby. […] – Albo na ryby? […] – A może na ryby w grzybach? – Jak to? – Duszone! – A! Aha, no w sumie…

— Jeremi Przybora, Na ryby

Obrazki

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•