?? ?? 2020 r.

Kuchnia jeszcze bardziej staropolska dla zupełnie początkujących: Różnice pomiędzy wersjami

Z Z widelcem wśród książek
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 1: Linia 1:
 
{{data|?? ?? 2020}}
 
{{data|?? ?? 2020}}
−
[[File:{{#setmainimage:Jajecznica na winie 4.jpg}}|thumb|Co to za potrawa? Odpowiedź na końcu wpisu.]]
+
[[File:{{#setmainimage:Mendel I 095 r.jpg}}|thumb|upright|W średniowiecznej kuchni]]
  
 
Jakiś czas temu [[Kuchnia staropolska dla początkujących|pisałem o staropolskich potrawach]], które były zarazem bardzo łatwe do wykonania i zaskakująco współczesne, a dzięki temu w sam raz dla osób, które chciałyby rozpocząć swoją przygodę z odtwarzaniem dawnych receptur kulinarnych. W prostocie przepisu, jak widać, tkwi jego trwałość; jajecznicę dzisiaj przyrządza się niemal tak samo, jak dwieście, czterysta czy tysiąc lat temu.  
 
Jakiś czas temu [[Kuchnia staropolska dla początkujących|pisałem o staropolskich potrawach]], które były zarazem bardzo łatwe do wykonania i zaskakująco współczesne, a dzięki temu w sam raz dla osób, które chciałyby rozpocząć swoją przygodę z odtwarzaniem dawnych receptur kulinarnych. W prostocie przepisu, jak widać, tkwi jego trwałość; jajecznicę dzisiaj przyrządza się niemal tak samo, jak dwieście, czterysta czy tysiąc lat temu.  
Linia 7: Linia 7:
  
 
== „Kuchmistrzostwo” ==
 
== „Kuchmistrzostwo” ==
 +
 +
== Ryż ze śmietaną, cukrem i cynamonem ==
 +
{{ Cytat
 +
| Kaszę z ryżu tak działaj: Weźmi ryżu, coć się widzi, a czystej śmietany, uwarz ją pierwej, a potym ten ryż wypłucz, a kładź do tej śmietany, a omaścisz masłem i mieszaj, aby się nie zewrzało, tedy będzie czysta kasza, a potem, gdy dasz na misę, posyp cynamonem i cukrem.
 +
| źródło =  {{Cyt
 +
| inni    = red. Jarosław Dumanowski, Switłana Bułatowa
 +
| tytuł    = Zbiór dla kuchmistrza tak potraw jako i ciast robienia wypisany roku 1757 dnia 24 lipca
 +
| wydawca  = Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
 +
| miejsce  = Warszawa
 +
| rok      = 2021
 +
| strony  = 168
 +
}}
 +
| oryg = Kaše z rajže velmi dobrá: Vezmi rajže, coť se zdá, a čisté smetany a svař tu smetanu prvé, potom tu rajži vypeř, a vlož do té smetany, a omasť máslem a míšej, ať se nesevře, a čistá bude kaše. A potom, když dáváš na mísu, pospi skořicí, cukrem a jez.
 +
| źródło-oryg =  {{Cyt
 +
| nazwisko =
 +
| imię    =
 +
| tytuł    = Kuchařství: O rozličných krměch
 +
| wydawca  = Pavel Severín
 +
| miejsce  = Staré Město pražské
 +
| rok      = 1535
 +
}}; cyt. w: {{Cyt
 +
| nazwisko = Zíbrt
 +
| imię    = Čeněk
 +
| tytuł    = Staročeské umění kuchařské
 +
| url      = https://ndk.cz/view/uuid:b59a1ff0-9f23-11ea-b6e0-005056827e51?page=uuid:c22bb072-0ef8-4002-b4f9-a5f62157cd99
 +
| miejsce  = Praha
 +
| wydawca  = Stará garda mistrů kuchařů
 +
| rok      = 1927
 +
| strony  = 231
 +
}} }}
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Wersja z 16:02, 30 sie 2021

W średniowiecznej kuchni

Jakiś czas temu pisałem o staropolskich potrawach, które były zarazem bardzo łatwe do wykonania i zaskakująco współczesne, a dzięki temu w sam raz dla osób, które chciałyby rozpocząć swoją przygodę z odtwarzaniem dawnych receptur kulinarnych. W prostocie przepisu, jak widać, tkwi jego trwałość; jajecznicę dzisiaj przyrządza się niemal tak samo, jak dwieście, czterysta czy tysiąc lat temu.

Przepisy wziąłem wtedy z książki pt. Compendium ferculorum, albo Zebranie potraw, napisanej przez kuchmistrza Stanisława Czernieckiego, która pierwszy raz ukazała się drukiem w 1682 r. Napisałem wtedy, że to najstarsza drukowana polska książka kucharska. Jednak w tym roku została ona zdetronizowana! Okazało się bowiem, że już półtora wieku wcześniej wydano książkę kucharską w języku polskim – z tym że do naszych czasów nie zachował się żaden kompletny egzemplarz. Tak naprawdę, to poszlaki co do jej istnienia były znane już wcześniej, ale pewności nie było, a zachowane strzępki kartek podejrzewano o bycie XIX-wiecznymi falsyfikatami. Dopiero teraz dokonano sensacyjnego odkrycia, które rozwiało wszelkie wątpliwości. Prześledźmy zatem historię tej nowej najstarszej polskiej książki kucharskiej, zanim wybierzemy z niej jakiś przepis – oczywiście dla początkujących.

„Kuchmistrzostwo”

Ryż ze śmietaną, cukrem i cynamonem

Kaszę z ryżu tak działaj: Weźmi ryżu, coć się widzi, a czystej śmietany, uwarz ją pierwej, a potym ten ryż wypłucz, a kładź do tej śmietany, a omaścisz masłem i mieszaj, aby się nie zewrzało, tedy będzie czysta kasza, a potem, gdy dasz na misę, posyp cynamonem i cukrem.
— Zbiór dla kuchmistrza tak potraw jako i ciast robienia wypisany roku 1757 dnia 24 lipca, red. Jarosław Dumanowski, Switłana Bułatowa, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, 2021, s. 168
Kaše z rajže velmi dobrá: Vezmi rajže, coť se zdá, a čisté smetany a svař tu smetanu prvé, potom tu rajži vypeř, a vlož do té smetany, a omasť máslem a míšej, ať se nesevře, a čistá bude kaše. A potom, když dáváš na mísu, pospi skořicí, cukrem a jez.
— Kuchařství: O rozličných krměch, Staré Město pražské: Pavel Severín, 1535; cyt. w: Čeněk Zíbrt: Staročeské umění kuchařské, Praha: Stará garda mistrů kuchařů, 1927, s. 231

Tekst oryginalny:
Kaše z rajže velmi dobrá: Vezmi rajže, coť se zdá, a čisté smetany a svař tu smetanu prvé, potom tu rajži vypeř, a vlož do té smetany, a omasť máslem a míšej, ať se nesevře, a čistá bude kaše. A potom, když dáváš na mísu, pospi skořicí, cukrem a jez.
— Kuchařství: O rozličných krměch, Staré Město pražské: Pavel Severín, 1535; cyt. w: Čeněk Zíbrt: Staročeské umění kuchařské, Praha: Stará garda mistrů kuchařů, 1927, s. 231

Przypisy

Bibliografia


◀️ Poprzedni 📜 Spis wpisów Następny ▶️
⏮️ Pierwszy 🎲 Losowy wpis Najnowszy ⏭️
Źródło: „http://zwidelcemwsrodksiazek.pl/index.php?title=Kuchnia_jeszcze_bardziej_staropolska_dla_zupełnie_początkujących&oldid=6405”